Μάθημα Ιστορίας στην Βιοηθική

Λεπτομέρεια από το έργο του Ραφαήλ "Η σχολή των Αθηνών"(1511). Σε αντίθεση με τον Πλάτωνα (αριστερά) που τείνοντας το χέρι προς τον ουρανό συμβολίζει των υπεραισθητό κόσμο των ιδεών. Ο Αριστοτέλης το τείνει οριζόντια, νεύοντας προς μια ηθική οργάνωση.

Ο όρος ηθική ανάγει την καταγωγή του στο Αριστοτέλη που χρησιμοποιεί εκφράσεις όπως  « ηθική θεωρία », « ηθική αρετή » και «ηθικοί λόγοι ». Η ηθική ορίζεται ως ο κλάδος της φιλοσοφίας που επιχειρεί να καθιερώσει αλλά και να τεκμηριώσει με επιχειρήματα τις αρχές και αξίες που πρέπει να καθοδηγούν την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Ο κλάδος της βιοηθικής μπορεί να έλαβε μεγάλη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια αλλά είναι τόσο παλιός όσο και η ίδια η ιατρική επιστήμη. Τα πρώτα θέματα δεοντολογικής συμπεριφοράς και ευθύνης των γιατρών εντοπίζονται στον Κώδικα του Χαμουραμπί, η συγγραφή του οποίου χρονολογείται γύρω στο 2384 π.Χ . Ο Κώδικας αυτός προέβλεπε την ευθύνη του γιατρού ο οποίος προκαλούσε ζημιά ή ακόμα και θάνατο του ασθενή με την διενέργεια κάποιας ιατρικής επέμβασης.

Η ηθική παράμετρος της ιατρικής επιστήμης εντάσσεται σε μια μακρόχρονη παράδοση που έχει τις ρίζες της στον όρκο του Ιπποκράτη ο οποίος έθετε τις αρχές της ελληνικής ιατρικής ηθικής δηλαδή τους κανόνες που ρυθμίζουν την σωστή συμπεριφορά του γιατρού απέναντι σε οριακές στιγμές της ζωής και ως πρωταρχικό κανόνα το λεγόμενο ιατρικό απόρρητο κάτω από το ποίο καλύπτονται τα στοιχεία του κάθε ατόμου σχετικά με την υγεία του.

Στους νεότερους χρόνους οι δίκες της Νυρεμβέργης και η αποκάλυψη των ναζιστικών εγκλημάτων έφεραν στο προσκήνιο την ανάγκη εξέτασης και επαναπροσδιορισμού των ηθικών κανόνων που αποτελούν την βάση άσκησης της ιατρικής επιστήμης.

  

Αργότερα, στις αρχές της δεκαετίας του 1970 παρατηρήθηκε μια σημαντική μεταστροφή προς την φιλοσοφία της ιατρικής . Για την περιγραφή των προβλημάτων που θέτει η εξέλιξη της ιατρικής και της Βιολογίας προτάθηκε ο όρος « Βιοηθική ». Εμπνευστής του όρου αυτού είναι ο καθηγητής Van Rensselaer Potter σκοπός του οποίου ήταν να τονίσει την δημιουργία ανάγκης μιας νέας επιστήμης που θα ασχολείται με θέματα σωστής αντιμετώπισης της γνώσης στο πεδίο της βιολογίας και των ιατρικών επιστημών.

Έτσι βιοηθική ορίζεται « η συστηματική μελέτη των ηθικών διαστάσεων , συμπεριλαμβανομένων των ηθικών απόψεων, αποφάσεων, κατευθύνσεων των ιατρικών επιστημών και των επιστημών υγείας που ασχολούνται με μια ποικιλία ηθικών μεθοδολογιών σε μια διαπειθαρχική τοποθέτηση».